Orgel van de Gereformeerde kerk te Munnekezijl

Wij kunnen ons vandaag de dag de samenzang in de kerk niet meer voorstellen zonder orgelbegeleiding. Toen er nog geen orgel in bovengenoemde kerk was, werd er in die tijd meestal a capella gezongen. [Misschien ondersteund met een voorzanger] In elk geval is vanaf 1919 het huidige orgel met zeer veel toewijding en door zeer veel organisten en organistes bespeeld ter begeleiding en ondersteuning van gemeentezang.

Het orgel van de Gereformeerde kerk van Munnekezijl werd gebouwd door de Duitse orgelbouwer Gebr. Rohlfing uit Osnabrück en is een pneumatisch orgel. Dit is in tegenstelling tot de huidige mechanische orgels. Dit pneumatische systeem werd in begin van de 20e jaren van de vorige eeuw veel toegepast. In veel kerken werden orgels met dit systeem geplaatst. Dit kwam mede doordat ze niet al te duur waren. De nodige verbindingen tussen speeltafel en windladsen worden hier bewerkstelligd door een stelsel van dunne loden buisjes. Door het indrukken van een toets op de speeltafel of het openen van een register wordt orgelwind gestuurd naar een klein balgje onder de betreffende orgelpijp. Het balgje wordt daardoor opgeblazen en opent doormiddel van een membraam de klep en blaast daarmee de orgelpijp aan. Dit balgje zit onder iedere orgelpijp. Dat zijn er dan ook veel. De meeste storingen bij deze orgels treden dan ook op door het verouderen van deze membramen en daardoor sluiten de kleppen niet meer goed. Dit uit zich dan in het doorblijvend aanblazen van de betreffende orgelpijp. We noemen dit een "hanger". Ook hoor je dat door de constructie dit type orgel wat traag (lui) reageert. De muziek komt wat achterop. Hierdoor zijn deze orgels niet zo geschikt voor snelle muziek. Maar voor de begeleiding en ondersteuning van de gemeentezang zijn deze orgels zeer goed te gebruiken. Jarenlang liepen kenners van orgels met een grote boog om deze pneumatische orgels heen. De mechanische orgels waren meer in tel en zijn door hun constructie minder gevoelig voor storingen, want hierbij zijn dunne loden buisjes vervangen door houten latjes die direct onder de betreffende pijp zitten en zo de klep openen die de pijp aanblaast.

Het orgel van Munnekezijl is altijd door de firma Mense Ruiter uit Zuidwolde goed onderhouden en heeft altijd een jaarlijkse stembeurt en een algehele controlebeurt gehad. Het orgel is in de jaren negentig geheel gerestaureerd, hierbij zijn alle balgjes vervangen zodat "hangers" bijna niet meer voorkomen. In het jaar 2015 is de grote blaasbalg van nieuw leer voorzien en zijn de grote houten pijpen schoongemaakt.Het gehele orgel is daarbij opnieuw geïntoneerd [klankkleur krijgen]. Bij het stemmen van het orgel is van belang dat dit meestal in de zomer gebeurt, want de temperatuur in de kerk is van groot belang bij het stemmen. Door het goede onderhoud is dit orgel daardoor nog een van de best bespeelbare en goed klinkende type orgels. Het is te hopen dat het ook zo zal blijven. Veel van deze orgels zijn al gesloopt en verdwenen en/of vervangen door een mechanisch orgel. Mede daardoor is het al van belang dat het voor het nageslacht behouden moet blijven.

Voor de liefhebbers hier tot slot de dispositie, dit is een ander woord voor een lijst met registers. Register is een ander woord voor klankkleur. De organist kan naar believen combineren en zo het orgel steeds anders laten klinken.

Het orgel is een één klaviers orgel met vrij pedaal.

De dipositie manueel is:
Bourbon 16v[voet]
Prestant 8v
Viola di Gamba 8v
Holpijp 8v
Aeoline 8v
Voix Celesta 8v
Octaaf 2v
Trompet 8v
Roerfluit 4v

Pedaal:

Subbas 16v
Cello 8v
Pedaalkoppel
Manuaalkoppel-supperoctaaf
Manuaalkoppel-suboctaaf
Tremolo

Vaste combinaties:

Piano
Messoforte
Forte
Tuttle

Wij hopen dat dit boeiende orgel nog vele jaren de erediensten mag ondersteunen.

Voor de huidige organisten zie onder contact of klik hier.